Epidemia trwa, ale życie toczy się dalej. Klienci kancelarii coraz częściej pytają o praktyczne aspekty funkcjonowania przedsiębiorstw w dobie zagrożenia życia i zdrowia.

Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Czy pracodawca powinien zapewnić pracownikom maseczki i rękawiczki, a także inne środki ochrony przed kornawirusem?

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Jest także zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Nie ulega zatem wątpliwości, iż zapewnienie pracownikom maseczek ochronnych i innych środków mających na celu ograniczenie rozprzestrzenianie się epidemii leży w gestii pracodawcy.

Pracodawca powinien również zadbać o właściwą higienę miejsc pracy poprzez m.in. zapewnienie pracownikom oraz klientom dostępu do miejsc, w których mogą umyć ręce co najmniej mydłem i ciepłą wodą; umieszczenie w widocznych miejscach dozowników z mydłem lub środkami odkażającymi i regularne ich napełnianie; wywieszenie w widocznym miejscu informacji o właściwym sposobie mycia rąk. Ponadto pracodawca powinien zapewnić aby pomieszczenia, w których pracują pracownicy były higieniczne i czyste. Wszelkie powierzchnie dotykowe jak np. stoły, klamki, włączniki, poręcze, klawiatury powinny być regularnie dezynfekowane.

Czy na zakup maseczek i innych środków ochrony przed koronawirusem dla pracowników pracodawca może przeznaczyć środki z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych?

Środki z ZFŚS mogą być przeznaczone wyłączenie na cele wskazane w ustawie  z dnia 4 marca        1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zakup maseczek czy innych środków ochrony związanej z zagrożeniem koronawirusem nie mieści się w calach wskazanych w ustawie, do których należą: finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu, dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych, tworzenie zakładowych żłobków, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.

Oznacza to, iż maseczki i inne środki ochrony przed koronawirusem stanowią świadczenie bhp, które powinno zostać sfinansowane przez pracodawcę ze środków obrotowych.

Gdzie wyrzucać zużyte przez pracowników maseczki i rękawiczki?

Jak wynika z wytycznych Ministerstwa Klimatu i GIS maseczki i rękawiczki użyte przez zdrowych pracowników jako środki ochronne stosowane w pracy, należą do kategorii odpadów zmieszanych. Powinny one być zbierane w workach, które po zawiązaniu zostaną wrzucane do pojemnika na odpady zmieszane. Pracodawcy nie muszą, zatem wdrażać odrębnych zasad postępowania w tym zakresie.

Czy pracownik służby BHP może odmówić przeprowadzenia szkolenia z uwagi na epidemię?

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika m.in. bez dostatecznej znajomości przepisów i zasad bhp. W związku z panującym obecnie stanem epidemii zasady te nie zostały zmienione. Zatem pracodawca zobowiązany jest zapewnić takie szkolenie przed przystąpieniem pracownika do pracy.

Kancelaria nie widzi podstaw do odmowy przeprowadzenia szkolenia bhp przez pracownika służby bhp z uwagi na bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia. Ponadto uważamy, iż takie szkolenie może zostać przeprowadzone zdalnie w formie np. wideokonferencji przez powszechnie dostępnie narzędzia internetowe co wyeliminuje ww. zagrożenie.

Jak przeprowadzić szkolenie BHP dobie epidemii?

W związku ze stanem epidemii Główny Inspektor Pracy dopuszcza możliwość przeprowadzenia instruktarzu ogólnego (o czasie trwania min. 3 h lekcyjne),  a także szkleń okresowych dla pracowników na stanowiskach robotniczych  (o czasie trwania min. 8 h lekcyjnych) w formie samokształcenia kierowanego lub seminarium, w szczególności z użyciem środków komunikacji elektronicznej, wykorzystujących możliwość przesyłania obrazu i dźwięku (on-line). 

Pracownicy powinni otrzymać (np. pocztą elektroniczną) komplet niezbędnych materiałów umożliwiających im odpowiednio zaznajomienie się z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy lub zaktualizowanie i uzupełnienie swojej wiedzy i umiejętności.

Inspektor wskazuje na możliwość przeprowadzania egzaminu sprawdzającego przyswojenie przez uczestnika szkolenia okresowego wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, kończącego szkolenie okresowe, niezwłocznie po odwołaniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego.

Inspektor zaleca, aby działania pracodawców w obszarze szkoleń w dziedzinie bhp, przeprowadzane zgodnie z powyższym nie obniżały poziomu bezpieczeństwa pracy pracowników i minimalizowały ryzyko dalszego rozprzestrzeniania się koronawirusa.

Jak postępować w razie wystąpienia wypadku przy pracy?

Pomimo izolacji, pomimo wykonywania pracy zdalnej, nie jesteśmy w stanie wykluczyć wystąpienia wypadków przy pracy czyli zdarzenia nagłego, wywołanego przyczyną zewnętrzną, powodującego uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Powzięcie przez pracodawcę wiedzy o wystąpieniu wypadku przy pracy powoduje konieczność podjęcia szeregu czynności w celu ustalenia przyczyny i okoliczności wypadku, w tym przesłuchania poszkodowanego i ewentualnych świadków.

W aktualnej sytuacji, praktykowane dotychczas osobiste odebranie wyjaśnień jest niezwykle utrudnione, a w wielu przypadkach może okazać się zupełnie niemożliwe. Jak zatem poradzić sobie w tej sytuacji? Przepisy nie regulują kwestii technicznych dotyczących powyższych zagadnień, więc w dobie epidemii w pełni uzasadnione, a nawet zalecane jest wysłuchanie wyjaśnień w formie zdalnej np. poprzez komunikator internetowy czy przez telefon, a następnie przesłanie ich przez poszkodowanego i świadków drogą mailową. W skrajnych przypadkach, w których przeprowadzenie czynności wyjaśniających przyczyny i okoliczności wypadku jest niemożliwe, należy rozważyć zawieszenie postepowania powypadkowego, gdyż obecnie priorytetem jest przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się koronawirusa.

Autor: Justyna Szyszkowska-Rafalska